Tokom istorije većina civilizacija se suočavala sa laganim odumiranjem, ili su zbrisane prirodnom katastrofom ili invazijom. Ali postoji nekoliko civilizacija čiji je nestanak veoma zbunjujuć za naučnike.
10. Olmek
Jedna od prvih društava, koji su se naselili između Meksika i Amerike je Olmek. Prvi ostaci Olmeka se nalaze u gradu San Lorenco i potiču još iz 1400 godine p.n.e. i predstavljaju najvažnije naseljeno mesto. Pored njega to su Tenočtitlan i Puerto Nueva. Olmeci su bili najbolji u izgradnji sudova, kuća od blata, velikih konusnih piramida i kamenih spomenika, uključujući i kolosalne glave po kojima su poznati. Civilizacija Olmek se uglavnom oslanjala na trgovinu, kako između različitih regija Olmeka, tako i sa drugim Mezoameričkim društvima. Kao jedna od najnaprednijih civilizacija u to doba, ona se smatra osnovom za mnoge mezoameričke kulture.
Kako su zapravo nestali?
Negde oko 400 godina p.n.e. istočni deo zemlje na kojoj su se naselili Olmeci bio je iseljen, verovatno zbog ekoloških promena. Moguće je takođe da su se preselili zbog vulkanske aktivnosti na tom prostoru. Druga popularna teorija je da su bili napadnuti, ali se ne zna koji bi to napadači mogli biti.
9. Nabeteanci
Nabateanci potiču iz semitske kulture i naselili su predele Jordana, Kanana i Arabije oko šestog veka pre nove ere. Poznati su kao graditelji grada Petra, koja je bila i njihova prestonica. Petra je impresivan grad koji je isklesan paralelno sa Khazneh. Blago Nabeteanaca je stvoreno zahvaljujući tome što je bila jedna od velikih usputnih stanica u složenoj trgovinskoj mreži kroz koju su trgovali slonovačom, svilom, začinima, dragocenim metalima, draguljima, tamjanom, šećerom, parfemima i lekovima. Zahvaljujući trgovačkom putu, na nabateansku kulturu uticali su Helenski Grci, Rimljani, Arabljani i Asirci. Za razliku od drugih društava u to doba, kod Nabaećana nije bilo robova i svaki član društva je doprinosio u ispunjenju društvenih obaveza.
Kako su zapravo nestali?
Tokom četvrtog veka nove ere Nabateanci su napustili Petru i niko ne zna iz kog razloga. Arheološki ostaci pokazuju da je njihov odlazak bio organizovan i nepožurivan, što nas vodi do zaključka da nisu bili proterani iz Petre od strane druge civilizacije. Najčešće objašnjenje je da su se trgovački putevi na koje su se oslanjali pomerili severno, tako da se njihova civilizacija nije mogla održati.
8. Aksumitska imperija
Aksumitska imperija je nastala u prvom veku nove ere na mestu današnje Etiopije i verovatno je bila dom Kraljice od Shebe. Aksum je bio glavni trgovinski centar. Izvozili su slonovaču, poljoprivredne proizvode i zlato. Njima su trgovali preko Crvenog mora, prema Rimskom carstvu i istočno, prema Indiji. Zahvaljujući tome, Aksum je bio veoma bogato društvo i prva afrička kultura koja je imala kovani novac, što je u antičko doba bio znak velike moći. Najpoznatiji spomenici su stele, veliki rezbareni obeliksi koji su predstavljali nadgrobne spomenike kraljeva i plemstva. Prvi Aksumićani su verovali u nekoliko bogova, a najvažniji bog zvao se Astar. U 324. godini nove ere, kralj Ezana II je bio preobraćen u hrišćanstvo. Od tada su Aksumićani bili revnosni hrišćani. Čak se navodno tamo nalazi Kovčeg Zaveta u kome su smeštene pločice na kojima se nalazi deset Božijih zapovesti.
Kako su nestali?
Prema lokalnoj legendi, jevrejska kraljica Jodit je porazila Aksumitsku imperiju i spalila njihove crkve i knjige. Međutim, neki veruju da je kraljica južnih pagana, Bani al-Hamvivah, dovela do nazatka ove civilizacije. Druge teorije govore da su uzrok klimatske promene, nedostatak trgovinskih veza itd.
7. Mikenska civilizacija
Mikenska Grčka je proizišla iz Minojske civilizacije i ujedinila se oko 1600 godine p.n.e. na jugu Grčke. Pošto je bila rasprostranjena na dva ostrva i južno poluostrvo, napadala je mnoge velike gradove, kao što su Tirins, Pilos, Atina,Teba, Orhomenos, Iolokos i Knosos. Mnogi grčki mitovi potiču od Mikena, uključujući i legendu o kralju Agamemnonu, koji je poveo grčku vojsku u rat protiv Trojanaca. Mikenci su bili dominantna pomorska sila i koristili su svoje pomorsko junaštvo za trgovinu sa drugim civilizacijama, kao i za vojne poduhvate. Zbog nedostatka prirodnih resursa, Mikenci su uvozili mnogo i sva ta dobra su prerađivali kako bi ih posle prodavali. Stoga, oni su postali najbolje zanatlije na Egejskom moru, a poznati su bili po oružju i nakitu.
Kako su nestali?
Niko ne zna pouzdano, ali jedna teorija kaže da su nemiri između seljačke i vladajuće klase doveli do nestanka ove civilizacije. Drugi tvrde da je došlo da poremećaja na trgovinskim putevma ili do prirodnih faktora, kao što je zemljotres. Međutim, najpopularnija teorija je da ih je napala civilizacija sa severa, kao što su Dorani, koji su se naselili na to područje nakon sloma Mikenske Grčke, ili narodi sa mora koji su u to doba migrirali sa Balkana na Srednji Istok.
6. Kmersko carstvo
Kmersko carstvo je proizišlo iz kraljevstva Čenla, a danas je na tom mestu Kambodža. Nastala je oko devetog veka nove ere i postala jedna od najmoćnijih carstava u jugoistočnoj Aziji. Carstvo je poznato većini ljudi po tome što je izgradilo Angkor, prestonicu Kmerskog carstva. Kmerska kultura je bila veoma bogata i moćna, a koja je sadržala nekoliko sistema verovanja, uključujući hinduizam, budizam i mahajana budizam koje su bile zvanične religije carstva. Takođe su bili veoma snažna vojna sila, vodili su brojne ratove.
Gde je nestala?
Na pad ovog carstva može se reći da je uticalo nekoliko ukombinovanih faktora. Prvo, carstvom je upravljao devarajo ili božiji izaslanik, ali sa uvođenjem theravada budizma, koji teži prosvetiteljstvu, vlada je pred sobom imala izazov. Ova religija je dovela do gubitka želje da se radi za dervaja, što je uticalo na smanjene količine hrane koja se proizvodi. Za vreme vladavine Jayavaramana VII , izgrađena je mreža puta koja je trebalo da olakša transport dobara i trupa kroz carstvo. Međutim, neki naučnici veruju da su ti putevi zapravo imali kontra efekat i zapravo su olakšali napadačima napad na Angkor.
5. Tripoljska kultura
U Rumuniji su poznati kao Kukuteni, u Ukrajni kao Tripilansi, dok su u Rusiji bili poznati kao Tripolji. Ova kultura cvetala je između 5500 godine p.n.e. i 2750 godine p.n.e. Na vrhuncu moći, društvo Tripoljske kulture je izgradilo najveće neolitsko naselje u Evropi u kome je bilo čak 15 000 ljudi. Jedna od najvećih misterija ove kulture je da su nakon 60 ili 80 godina spaljivali celo naselje i ponovo ga gradili.
Tripoljska kultura je imala kulturu matrijarhata, pa su žene bile glave gazdinstava i bavile se zemljoradnjom, pravile posuđe,odeću. Muškarci su bili lovci, pravili su oruđe i vodili brigu o domaćim životinjama. Njihova religija se zasnivala na Velikoj Majci Boginji, koja je bila simbol majčinstva i plodnosti.Takođe su poštovali bika, koji je bio simbol snage, plodnosti i neba, i zmiju koja je bila simbol večnosti.
Gde je nestala?
Jedna od vodećih teorija je hipoteza Kurgan koja kaže da je ova kultura nestala zato što su je pokoriili ratoborni Kurganci. Međutim, danas neka arheološka istraživanja tvrde da su dramatične klimatske promene dovele do najvećih suša u istoriji Evrope.
4. Civilizacija Klovis
Ova kultura je nastala negde 10 000 godina p.n.e. Nalazila se u centralnoj i južnoj ravnici Severne Amerike. Arheolozi su prepoznali ovaj lokalitet po tome što su pronađeni usitnjeni kremeni bodeži, koje zovu Klovis bodeže. Oni su koristili te bodeže i stavljali ih na krajeve koplja kako bi lovili velike mamute i bizone, kao i jelene i zečeve. Klovljani su prvi ljudski naseljenici Novog Sveta. Smatraju se precima severnih i južnih američkih domorodaca. Mnogi naučnici veruju da su oni prešli Beringov moreuz za vreme ledenog doba i uputili se južno ka toplijoj klimi.
Kako je zapravo nestala?
Postoji nekoliko teorija koje govore o nestanku ove kulture. Prva tvrdi da je smanjenje velike faune, kao i mala mobilnost u njihovoj kulturi, dovela do grananja i formiranja novih kulturnih grupa, kao Folsoma. Druga teorija tvrdi da su mamuti i druge životinje izumrle zbog preteranog lova, te su Klovljani ostali bez hrane. Treća tvrdi da je kometa pala na zemlju u okolini Velikog jezera i značajno uticala na opstanak ove kulture.
3. Minojska civilizacija
Ova civilizacija je nazvana po legendarnom kralju Minosu. Nastanila se na današnjem Kritu između 3 000 i 1 000 godina p.n.e. U grčkoj mitologiji Minojska civilzacija je bila poznata po tome što je na njoj živeo Kritski bik i istovremeno sin, koji se zvao Minotaur, koji je bio polu-čovek, polu-bik. Živeo je u lavirintu i ubijao je svakoga ko bi ušao u njega.
Minojska civilizacija je prva poznata evropska civilizacija. Danas su za njima ostale palate i predmeti. Prvi Minojci su se služili pismom. To je bilo linearno pismo A, koje je vremenom bilo zamenjeno linearnim pismom B, ali su oba zasnovana na piktografima. Ne postoje ostaci koji bi posvedočili o vojnoj moći. Njihova moć bila je ekonomska. Iako je Minojska civilizacija propala, njihovu kulturu su nasledili Mikenci, a od njih Helenski Grci.
Kako je nestala?
Mnogi naučnici veruju da su Minojci bili zbrisani vulkanskom erupcijom sa ostrva Tera, današnji Santorini. Međutim, takođe se veruje da su ovu kulturu pokorili Mikenci.
2. Drevni Pueblo narodi
Ovaj narod se smatra za pretke Indijanaca koji su se nastanili u regiji Četiri Ugla na prostoru SAD-a (ovu regiju čini Novi Meksiko, Arizona, Kolorado i Juta) oko 1200 godine p.n.e. Prvi Puebljani su bili lovci i sakupljači koji su živeli u malim plitkim jamama. Kasnije su počeli da se bave hortikulturom i počeli su da gaje kukuruz, pasulj i tikvu. Na arheološkim lokalitetima su pronađeni grnčarija, korpe, trščane sandale, haljine od zečijeg krzna, brusilice za stene i lukovi i strele.
Kuda su nestali?
Oko 1300 godine nove ere drevni Puebljani su napustili svoje domove. Mnogi naučnici veruju da je nakon ogromnog rasta populacije, loših poljoprivrednih metoda i regionalnih suša nemoguće bilo proizvoditi dovoljno hrane. Zbog nedostatka hrane, ovaj narod se preselio duž reke Rio Grande, te stoga mnogi današnji Pueblo Indijanci veruju da su oni njihovi potomci.
1. Civilizacija Doline Inda
Ova civilizacija, poznata i kao Harapan civilizacija, cvetala je negde između 3300 i 1300 godine p.n.e., na prostoru današnjeg Pakistana i zapadne Indije. Međutim, ovaj prostor je bio naseljen još 7000 godine p.n.e. Uprkos tome što je bila jedna od najvećih antičkih civilizacija, o njoj se ne zna mnogo, uglavnom zbog toga što njihov jezik nije bio dešifrovan. Poznato je da su podigli preko stotine gradova i sela, uključujući i gradove kao što su Harappa i Mohen jo-Daroo.
U Harappanu postoje dokazi da je u njemu postojala jedinstvena vlada i da nisu postojale socijalne klase. Takođe ne postoje dokazi o njihovim vojnim poduhvatima, pa izgleda da su živeli u miru. Bili su veoma vešti astronomi i veoma upućeni u poljoprivredu, te su gajili pšenicu, ječam, grašak, dinje, susam i pamuk (bili su prva civilizacija koja je proizvodila odeću od pamuka).
Kako su nestali?
Postoji nekoliko teorija koje odgovaraju ovom pitanju. Neki veruju da su promene njihovog okruženja dovele do pada ove civilizacije, kao što je smanjenje veličine reke Gćar-Hakar. Drugi pak veruju da su ih oko 1500 godine p.n.e. napali Ariani.
(Časopis Interfon)
Коментари
Постави коментар